‌‌کشاورزی سنتی در ایران

بشر از زمان‌های بسیار دور همواره منابع طبیعی خود را صرف اقتصاد و صنایع تولید مواد غذایی کرده است. در واقع کشاورزی سنتی (کشاورزی سنتی در ایران) یک سبک ابتدایی از کشاورزی است که با استفاده از دانش بومی، ابزار‌های سنتی و همچنین منابع طبیعی و کود‌های آلی انجام می شود. کشاورزی سنتی نتیجه تجربیات ارائه‌شده توسط شیوه‌های کشاورزی محلی طی هزاران سال است. کشاورزان بومی و مردم محلی تغییرات اقلیمی را به روش‌های خود درک می‌کنند و از طریق شیوه‌های مختلف برای سازگاری با آن آماده می‌شوند.

این نوع کشاورزی علاوه بر اینکه بازده زیادی ندارد می‌تواند تولید محصولات را در آینده با مشکلات بسیاری رو به رو کند. چرا که در این روش، خاک فقیر می‌شود و به نوعی منابع طبیعی صدمات جبران ناپذیری می‌بینند. با این حال شاید باورکردنی نباشد اما 50 درصد از کشاورزی که در جهان انجام می‌شود به روش سنتی است. در ایران نیز کشاورزی سنتی هنوز نتوانسته جای خود را به طور کامل به کشاورزی مدرن بدهد.

در ادامه می‌خواهیم به بررسی موضوعاتی بپردازیم که باعث‌شده تا کشاورزی سنتی نتواند جای خود را به کشاورزی مدرن بدهد.

• مشکلات اقتصادی

عواملی مانند رشد جمعیت، بی‌ثباتی اقتصادی، تغییرات آب و هوایی و فشار شرکت‌ها برای تولیداتی با بازدهی بالاتر در این تغییر نقش داشته است. با این حال، اتخاذ این روش‌ها نیازمند تامین تجهیزات جدید، مواد شیمیایی مصنوعی و ارگانیسم‌های اصلاح ژنتیکی می‌باشد. با توجه به این که کشاورزی سنتی اغلب توسط کشاورز خرد صورت می‌گیرد، تامین مالی برای خرید و بهره مندی از تجهیزات و امکانات جدید همواره یک معضل بوده. این امر باعث می‌شود تا کشاورز خود را در چرخه دائمی وام، یارانه و بدهی محبوس بینند.

• عدم آموزش و برنامه‌ریزی نادرست

در ایران دانش و فناوری كشاورزی در چند دهه گذشته تقریباً ثابت بوده است. این حوزه تغییر معناداری چه در شیوه‌های آبیاری و چه در شیوه‌های كاشت و برداشت محصولات نداشته است. آموزش کشاورزان و تولیدکنندگان در حال حاضر بزرگترین چالش موجود در کشور است . علی رغم تمام تلاش‌ها هنوز هم بخش کثیری از کشاورزان ما اطلاعات و امکانات لازم را برای تغییر سبک کشت ، برداشت و فروش محصول خود ندارند . البته هدف گذاری و برنامه‌ریزی‌ غلط، نداشتن اقتصاد کاملا آزاد و مراودات مالی محدود با سایر کشورها نیز یکی از عوامل مشکل‌زا در راه تولید و تهیه تجهیزات به روز در این حوزه می‌باشد.

به ‌عنوان نمونه در استان اصفهان كه در نواحی مركزی و خشك ایران واقع است و ازلحاظ منابع آبی در شرایط مناسبی قرار ندارد، سالیان متمادی كشت صیفی‌جات و حتی برنج صورت می‌گرفت و حالا پس از متوقف شدن این روند، با اعتراض كشاورزان اصفهانی با مشكلاتی جدید و بروز پیامدهای اجتماعی و اقتصادی هم چون بیكاری در استان رو به رو هستیم که درنتیجه‌ی عدم مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح ایجاد شده است.

در كشورهایی كه كشاورزی موفق و پیشرفته‌ای دارند، اجازه‌ی تقسیم زمین به ابعاد كوچك‌تر به‌ هیچ ‌وجه وجود ندارد. مقایسه كنید با شرایطی كه در ایران وجود دارد و تفكیك زمین به قطعات كوچك‌تر به دلایل مختلفی چون تقسیم ارث مرسوم است. به دلیل کوچک بودن زمین و هزینه های بالای کشاورزی دقیق، انجام آن صرفه اقتصادی ندارد و کشاورز همچنان تمایل دارد از شیوه سنتی برای کاشت استفاده کند.

در آینده چاره‌ای جز پذیرش کشاورزی مدرن نداریم!

در آینده‌ای نزدیک چاره ای جزء کشاورزی به روش مدرن نخواهیم داشت و باید از کشاورزی سنتی در ایران به سوی کشاورزی دقیق در ایران حرکت کنیم. چرا که به دلیل کمبود منابع طبیعی، نمی توان مزارع را گسترش داد. همچنین جمعیت جهان به سرعت در حال افزایش است و به همین دلیل نیاز به محصولات غذایی نیز روز به روز افزایش پیدا می کند.